Ondernemers leren meer over ondermijning tijdens infoavond
,,Iemand komt in mijn winkel en trekt een dikke prop cash uit zijn zak om 1000 euro af te rekenen”, geeft een winkelier als voorbeeld. ,,Dan weet ik wel dat het misschien niet in de haak is. Toch neem ik dat geld gewoon aan.”
Tijdens de informatieavond Samen sterk tegen Ondermijning leren meer dan zeventig ondernemers uit Weststellingwerf o.a. van de bedrijventerreinen en winkels in Wolvega meer over ondermijning. Vanuit het KVO-B traject (Keurmerk Veilig Ondernemen Bedrijventerreinen) is een mooie samenwerking ontstaan tussen de gemeente Weststellingwerf en het Parkmanagement Wolvega. Door de handen ineen te slaan met de WOW, het RIEC en het PVO is deze gezamenlijke ondernemersavond tot stand gekomen.
Bij ondermijning vervagen de grenzen tussen de ‘gewone’ maatschappij en de criminele onderwereld. Criminelen richten voor hun activiteiten bedrijven op, vragen vergunningen aan en huren en kopen panden. Hiervoor hebben ze in de legale wereld medewerking nodig van bijvoorbeeld makelaars, autoverhuurbedrijven, administratiekantoren en notarissen. Uiteindelijk lijdt ondermijning vaak tot overlast in de maatschappij, zoals in het geval van de Bende van Wolvega.
Bende van Wolvega
In het Experience Center van European Aerosols aan de Mangaanweg in Wolvega vertelt officier van justitie Pieter van Rest de aanwezigen meer over de Bende van Wolvega. Vanaf 2015 was deze organisatie onder leiding van drie broers Ibraahim, Hamada en Emad A. al in beeld. Ze handelden onder meer in cocaïne en heroïne. Ze intimideerden raadsleden van de gemeente Weststellingwerf tot aan hun voordeur. Een agent die bij de in beslagname van een auto van een bendelid was betrokken, kreeg een steen door de ruit. Ook de horeca in Wolvega had last van de criminele organisatie, met als dieptepunt een zware mishandeling in een horecagelegenheid.
,,Dit speelde dus al vanaf 2015”, vertelt Van Rest. ,,Maar we konden niks. Iedereen had wel het gevoel dat het niet goed was. Maar we konden het niet boven tafel krijgen. Pas vanaf 2019 kwam er voldoende informatie los. Daarom druk ik jullie op het hart: als je iets opmerkt, bel dan vooral de wijkagent.” Pas op 1 december 2020 werden de broers aangehouden, nadat er informatie over transporten van harddrugs uit Noorwegen binnenkwam. De broers kregen gevangenisstraffen van 8, 6 en 4 jaar opgelegd, maar zijn gevlucht naar het buitenland. ,,Dat betekent niet dat ze geen straf krijgen. Zodra ze voet op Nederlands grondgebied zetten, of ergens komen waar Nederland jurisdictie heeft, gaan ze alsnog de gevangenis in.”
Elkaar hard nodig
De officier van justitie benadrukt stevig dat de politie, justitie, gemeente, de belastingdienst, ondernemers, het onderwijs en andere partijen elkaar hard nodig hebben om ondermijning aan te pakken. ,,Zonder voldoende informatie gaan we het echt niet redden. Stel dat er bij een autobedrijf overdag nauwelijks activiteit is. En ’s avonds en ’s nachts juist wel. Dan moet er wel een lampje gaan branden.” Van Rest denkt dat er een ingesleten neiging is om je mond te houden. ,,Dat moet veranderen. Vind een weg om die informatie te leveren, zonder zelf in de problemen te komen.”
Niet alleen boeren
Reinier Kwast van het Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC) waarschuwt het publiek dat drugsproductie niet alleen op boerenerven plaatsvindt. ,,Ongeveer 25% van de drugs wordt geproduceerd op bedrijventerreinen.” Dat brengt flink wat risico’s met zich mee, waaronder brand- en explosiegevaar, wateroverlast, het vrijkomen van giftige stoffen en schietincidenten. In het ergste geval zijn criminelen uiteindelijk de baas op een bedrijventerrein. ,,Gelukkig hebben de bedrijventerreinen in Wolvega al een goede KVO-B”, zegt Rini ten Grotenhuis van het Platform Veilig Ondernemen (PVO). ,,Dat is het Keurmerk Veilig Ondernemen Bedrijventerreinen. Daarbij gaan de bedrijven samen aan de slag om de veiligheid te vergroten.”
Ten Grotenhuis geeft een voorbeeld van een vastgoedondernemer uit Twente. Terwijl hij op wintersport was, stortten de nieuwe huurders van één van zijn loodsen de ruimte vol met schroot. Onder dat schroot bouwden ze een gangenstelsel, met daarin een XTC-lab. ,, De burgemeester sloot de loods voor drie maanden. Het hele verhaal kostte de ondernemer 60.000 euro aan gederfde inkomsten.”
Tonnen, tassen en vloeistof
In een andere ruimte van het Experience Center staan een aantal voorbeelden van drugsproductie opgesteld. Een wietkwekerij, een cocaïnewasserij en een crystal meth-lab. Oud-politieman en drugsexpert Johan Warmerdam laat de aanwezigen onder meer een witte ton met een rood deksel zien. ,,Veel van jullie zullen dit kennen van de zuurkool. Of voor in de kano, want ze zijn lucht- en waterdicht. Maar deze tonnetjes worden ook veel in de wiethandel gebruikt. Want omdat ze luchtdicht zijn, ruik je niks. Dus als je iemand met een aantal van die tonnetjes in de weer ziet, mag je best wel eens denken: wat is hier aan de hand?”
Of wat te denken van euroshoppertassen? ,,Die worden echt al-tijd gevonden bij een inval”, benadrukt Warmerdam. ,,Als iemand dertig of veertig van die tassen bij je wil kopen, mag je je ook wel achter de oren krabben. Of als iemand in de Action met een karretje vol met busjes met aanstekervloeistof loopt.” Die busjes worden namelijk gebruikt om wietolie te maken. Ook verdacht zijn campingwasmachines. Die worden gebruikt om een bepaalde vorm van hash te maken.
Explosies
Andere verdachte items zijn ouderwetse centrifuges, magnetrons en betonmolens. Die worden gebruikt in cocaïnewasserijen. Om de gewassen cocaïne helemaal droog te krijgen, gaat het goedje in een magnetron. Mét de resten aceton, methanol of ethanol die gebruikt is om de cocaïne uit bijvoorbeeld de kleding te wassen er nog in. ,,Daar gaat het vaak mis, met flinke explosies tot gevolg. Als je het vermoeden hebt dat ergens een cocaïnewasserij zit, bel dan 112. Het is levensgevaarlijk.” Ook drugslabs zijn ontzettend gevaarlijk. Er wordt vaak waterstofgas gebruikt. ,,Dat explodeert als het in contact komt met de lucht.”
Sowieso zit zo’n lab vol met schadelijke chemicaliën. Warmerdam noemt een voorbeeld waarbij eerst politieagenten en daarna brandweerlieden onwel werden, nadat ze in een lab waren geweest. ,,De chemicaliën waren in hun kleding gaan zitten. De mensen die hen behandelden in het ziekenhuis werden ook niet lekker. Dat kwam door de damp die uit de kleding van de agenten en brandweermannen kwam. Ga dus nooit de confrontatie aan, als je een lab aantreft, ook vanwege de giftige stoffen. Bel vanaf een andere locatie 112.”
Meer informatie over ondermijning vind je op nietondermijnneus.nl, politie.nl/fraude-autobranche en stopheling.nl. Anoniem aangifte doen kan via meldmisdaadanoniem.nl. De wijkagent is te bereiken via het algemene nummer 0900-8844.
